De Laatste Getuigenissen (boekbespreking)

De laatste getuigen door Jens Franssen (Boekbespreking)

Een VRT radio1 boek uitgegeven in 2005 bij Manteau

Oswald van Ooteghem (1924 -2022) werd onlangs nog geëerd door enkele politieke fracties in het Vlaams Parlement. Ook in dit boek van Radio1 VRT wordt hij op een vreemde manier voorgesteld.

Hij ging volgens het boek "voor god en Vlaanderen vechten aan het oostfront" (echt waar dat staat er)

Hij komt uit een zwart nest want zijn vader was leider van de Grijze Brigade van het VNV en zijn moeder was leidster bij de Vlaamse Meisjesbond in Gent en hij was van zijn 6 al bij het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond. Het is dus niet te verwonderen dat wanneer het VNV in juli 1941 oproept om te gaan vechten aan het Oostfront hij "onmiddellijk razend enthousiast" was en "quasi onmiddellijk naar het aanwervingbureau" is gegaan omdat "de leiding had bevolen, dus ik ging".

Het hele interview door wisselt hij van het passieve waarbij hij een slachtoffer was van zijn opvoeding, zijn naïviteit etc en het actieve waarin hij stelt dat hij wist waarom hij ging vechten. "Ik was ervan overtuigd dat Duitsland de oorlog zou winnen en dat er een groot Germaans rijk zou komen… Ik wilde dat Vlaanderen na de oorlog met opgeheven hoofd zou kunnen onderhandelen met Duitsland…" en "ja ik ben vol enhousiasme vertrokken."

Het bleek nochtans 1 grote fraude want de beloofde Vlaamse officieren (Nooit Meer ijzerfront) en de Vlaamse pastoor (tegen de heidense SS) "is achteraf allemaal een beetje in het water gevallen". Maar ze droegen wel de symbolen van het Vlaams Legioen en een leeuwenschildje en armband met "Frei Legion Flandern' en dat was dan weer allemaal in overeenstemming met hun slogan 'onverfranst onverduitst' terwijl ze heel de tijd Duitse bevelen van Duitse officieren kregen. Maar dat kan hij dan weer niet gezegd krijgen.

Zelfs als voor iedereen het zonneklaar was dat Nazi Duitsland de oorlog aan het verliezen was, vertrok hij opnieuw als onderluitenant naar het jeugdbataljon van Divisie Langemarck. "Als soldaat had ik geen keuze, ik had de eed van trouw gezworen. Ik ben geen rat die het zinkende schip verlaat. Ik heb mijn plicht gedaan tijdens de oorlog en deed wat ik moest doen." Het is echter nooit duidelijk ten opzichte van wie deze plicht was en die Eed van Trouw was aan Hitler.

Na de oorlog wordt hij natuurlijk gezocht wegens militaire collaboratie maar hij neemt de naam Hans Richter, trouwt en vertrekt naar Argentinië. Gelukkig had zijn mama een afspraak gemaakt met de krijgsauditeur dat hij een milde straf zou krijgen als hij vrijwillig zou terugkomen. Hij kreeg een milde straf van 3 jaar gevangenisstraf maar heeft maar 14 maanden uitgezeten. "Ik schaamde me voor mijn milde straf"

En op oudere leeftijd klinkt het nog altijd zo "ik voel me niet schuldig. Ik heb nooit de wapens tegen België opgenomen. Ik heb als Belg dienst gedaan in het leger van een vreemde mogendheid." Hij heeft als Belg dienst gedaan in de Waffen SS en aan het Oostfront gevochten tegen de geallieerden voor de overwinning van de Nazi.

Dat hij nadien genormaliseerd wordt in de Volksunie en dan verkozen wordt en ten slotte bij zijn overlijden geëerd wordt in het Vlaams Parlement in 2022 en dat zijn uitspraken zoals hierboven worden gewist in zijn biografische beschrijving zegt meer over het naoorlogs Vlaanderen dan over Van Ooteghem.

Jan D'haese heeft duidelijk meer spijt van zijn collaboratieperiode onder Wies Moens bij Sender Brussel de Nazi propagandazender in het Flageygebouw in Brussel.

Hij was gefascineerd door uniformen, korte broeken en "hield van orde, van de tucht, van het marcheren en van het liederen zingen" … hij zou zich koning te rijk voelen op de IJzerwake en Vlaams Nationaal Zangfeest en nog zo van die folklore.

Hij was voor de onafhankelijkheid van Vlaanderen en Nazi Duitsland zou daarvoor zorgen. Hij was lid van het AVNJ en August Borms was een held.

Hij mocht vanaf 1941 werken voor Sender Brussel en voelde zich een koning te rijk al controleerde de Duitse toezichtshouder Hauptman elke uitzending op elk woord. Ze mochten NIET spreken over Dietsland of Vlaamse onafhankelijkheid en hij werd daarvoor verschillende keren op het matje geroepen. De radiozender was hoe dan ook het "hart van de Duitse propagandamachine". De radio was toen net zo belangrijk als vandaag het Tv-nieuws.

Hij vertrok in 1943 als verslaggever naar het Oostfront omdat hij "niet als een lafaard zou worden aanzien. Ik moest erbij zijn" Ondanks zijn slecht zicht mocht hij toch gaan omdat de dokters niet meer zo streng waren omdat er al zoveel honderdduizenden slachtoffers waren gevallen en men snel nieuwe mankrachten moest hebben. Hij vertrok naar Sjitomir waar de Duitse Wiking SS divisie moest ontzet worden door de Vlaamse SS Langemarck divisie. Deze waren omsingeld door de Russen en een strategische weg moest worden gevrijwaard voor de aftocht. Zijn teksten werden ook op plaat gezet en naar Berlijn en Vlaanderen gebracht waar ze ook in Volk en Staat werden gepubliceerd. Het is in feite zoals hij zelf nu zegt "propaganda … die niet veel met de werkelijkheid te maken had"

Als kameraden vielen was er geen wanhoop bij de anderen, geen ontzetting. Ze hebben gevloekt tussen hun tanden en hun lippen wat steviger op elkaar geklemd en met een koude woede in het hart hebben ze verder gevochten… "

In Jampoel in Oekraïne verliep het de SS Sturmbrigade Langemarck en enkele Duitse Divisies veel minder goed. De grote vlakten gaven geen enkele bescherming terwijl ze voortdurend bestookt werden door de Russen.

Hij is dan in 1944 naar Berlijn getrokken en er in 1945 gevlucht. Hij heeft zich in 1948 in België gemeld en werd veroordeeld. Zelf houdt hij vol dat hij tegen de Russen maar niet tegen België heeft gevochten. Van zijn vijftien jaar celstraf heeft hij er slechts 3 moeten uitzitten en dat vindt hij zelf billijk. "De jaren in de cel waren menselijk …. Er zaten veel 'zwarten' in de gevangenis en er was een vorm van broederschap".

Momenteel zit hij met de grootste vertwijfeling over wat hij had kunnen weten over de genocide "Maar wat moest je doen ? …. Dat er iets moest van waar zijn" en dus voelt hij zich noch onschuldig noch schuldig

Weetjes

In de gevangenis van Sint Gillis werkten veel Vlaamse SS'ers

Tijdens de bevrijding van belgië sneuvelden 2000 geallieerden voornamelijk Canadezen. Dit is ongeveer evenveel als tijdens de landing op de stranden van Normandië waarvan het grootste deel op Ohama Beach. Na de landing zouden de geailleerden ongeveer 200.000 soldaten, 40.000 voertuigen en 700.000 ton materiaal aan land brengen.

Tijdens de bevrijding van Antwerpen op 4 september 1944 werd door het Onafhankelijkheidsverbond afgesproken aan Café du Parc aan het stadspark waar patriottische milities werden ingevoegd in een commandostructuur.

De laatste trein naar de genocidekamp Neuengamme vertrok in Brussel op het moment dat de geailleerden al aan de poorten van Brussel stonden. Het spoorwegpersoneel en de machinisten hebben zodanig veel vertragingsoperaties en omleidingen verzonnen waardoor de trein uiteindelijk terugkwam toekwam in Brussel. De Directeur van het toenmalige militaire ziekenhuis heeft die trein dan niet laten vertrekken in ruil voor een 1e klassetrein waarmee de Duitse Wehrmacht op een veilige manier kon vertrekken uit Brussel.

De dag van de bevrijding van Brussel lijken de Duitsers in de mist te zijn opgegaan en Brussel leek een dode stad. Gedurende uren gebeurde er absoluut niets en was er nauwelijks iets te horen. De Amerikansen zijn via de Anderlechtse en Kuregemse Poort de hoofdstad binnengetrokken terwijl de Duitsers via de andere kant langs de Leuvense Steenweg bij het Zoniënwoud Brussel hals over kop verliezen.

De Mercator (het opleidingsschip van de Marine in Oostende) lag op het moment van het uitbreken van de oorlog in Rio en voer af naar het nog vrije Congo waar het aanlegde in de havenstad Matadi.